YAPI DENETÝM KANUNU
29.06.2001 tarihinde kabul edilen Bu Kanunun amacý; can ve mal güvenliðini teminen, imar plânýna, fen, sanat ve saðlýk kurallarýna, standartlara uygun kaliteli yapý yapýlmasý için proje ve yapý denetimini saðlamak ve yapý denetimine iliþkin usul ve esaslarý düzenlemektir.
Bu Kanun; 3194 sayýlý Ýmar Kanununun 26 ncý maddesinde belirtilen kamuya ait yapý ve tesisler ile 27 nci maddesinde belirtilen ruhsata tâbi olmayan yapýlar hariç, belediye ve mücavir alan sýnýrlarý içinde ve dýþýnda kalan yerlerde yapýlacak yapýlarýn denetimini kapsar
Bu Kanun kapsamýna giren her türlü yapý; Bakanlýktan aldýðý izin belgesi ile çalýþan ve münhasýran yapý denetimi ile uðraþan tüzel kiþiliðe sahip yapý denetim kuruluþlarýnýn denetimine tabidir. Yapý denetim hizmeti; yapý denetim kuruluþu ile yapý sahibi veya vekili arasýnda akdedilen hizmet sözleþmesi hükümlerine göre yürütülür. Yapý sahibi, yapým iþi için anlaþma yaptýðý yapý müteahhidini vekil tayin edemez.
Bu Kanunun uygulanmasýna pilot iller olarak; Adana, Ankara, Antalya, Aydýn, Balýkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, Eskiþehir, Gaziantep, Hatay, Ýstanbul, Ýzmir, Kocaeli, Sakarya, Tekirdað ve Yalova illeri seçilmiþtir.
Yapý denetim kuruluþlarý aþaðýda belirtilen görevleri yerine getirmekle yükümlüdür:
a) Proje müelliflerince hazýrlanan, yapýnýn inþa edileceði arsa veya arazinin zemin ve temel raporlarý ile uygulama projelerini ilgili mevzuata göre incelemek, proje müelliflerince hazýrlanarak doðrudan kendilerine teslim edilen uygulama projesi ve hesaplarýný kontrol ederek, ilgili idareler dýþýnda baþka bir kurum veya kuruluþun vize veya onayýna tabi tutulmadan, ilgili idareye uygunluk görüþünü bildirmek.
b) Yapý denetimini üstlendiðine dair ilgili idareye taahhütname vermek, yapý ruhsatýnýn ilgili bölümünü imzalamak, bu yapýya iliþkin bilgileri yapý ruhsatý düzenleme tarihinden itibaren yedi gün içinde Bakanlýða bildirmek.
c) Yapýnýn, ruhsat ve ekleri ile mevzuata uygun olarak yapýlmasýný denetlemek.
d) Yapým iþlerinde kullanýlan malzemeler ile imalatýn proje, teknik þartname ve standartlara uygunluðunu kontrol etmek ve sonuçlarýný belgelendirmek, malzemeler ve imalatla ilgili deneyleri yaptýrmak.
e) Yapýlan tüm denetim hizmetlerine iliþkin belgelerin bir nüshasýný ilgili idareye vermek, denetimleri sýrasýnda yapýda kullanýlan malzeme ve imalatýn teknik þartname ve standartlara aykýrý olduklarýný belirledikleri takdirde, durumu bir rapor ile ilgili idareye ve il sanayi ve/veya ticaret müdürlüklerine bildirmek.
f) Ýþ yerinde, iþ güvenliði ve iþçi saðlýðý konusunda gerekli tedbirlerin alýnmasý için yapý müteahhidini yazýlý olarak uyarmak, uyarýya uyulmadýðý takdirde durumu ilgili bölge çalýþma müdürlüðüne bildirmek.
g) Ruhsat ve eklerine aykýrý uygulama yapýlmasý halinde durumu üç iþ günü içinde ilgili idareye bildirmek.
h) Yapýnýn ruhsat eki projelerine uygun olarak kýsmen veya tamamen bitirildiðine dair ilgili idareye rapor vermek.
ý) Zemin, malzeme ve imalata iliþkin deneyleri, þartname ve standartlara uygun olarak laboratuarlarda yaptýrmak.
Bu Kanunun uygulanmasýnda, yapý denetim kuruluþlarý imar mevzuatý uyarýnca öngörülen fennî mesuliyeti ilgili idareye karþý üstlenir.
Yapý denetim kuruluþlarý, denetçi mimar ve mühendisler, proje müellifleri, laboratuar görevlileri ve yapý müteahhidi ile birlikte yapýnýn ruhsat ve eklerine, fen, sanat ve saðlýk kurallarýna aykýrý, eksik, hatalý ve kusurlu yapýlmýþ olmasý nedeniyle ortaya çýkan yapý hasarýndan dolayý yapý sahibi ve ilgili idareye karþý, kusurlarý oranýnda sorumludurlar. Bu sorumluluðun süresi; yapý kullanma izninin alýndýðý tarihten itibaren, yapýnýn taþýyýcý sisteminden dolayý on beþ yýl, taþýyýcý olmayan diðer kýsýmlarda ise iki yýldýr.
Yapýda, yapý kullanma izni alýndýktan sonra, ilgili idareden izin alýnmadan yapýlacak esaslý tadilattan doðacak yapý hasarýndan, izinsiz tadilat yapan sorumludur. Yapý denetim kuruluþu; yazýlý ihtarýna raðmen yapý sahibi tarafýndan önlemi alýnmayan, parsel dýþýnda meydana gelen ve yapýda hasar oluþturan yer kaymasý, çýð düþmesi, kaya düþmesi ve sel baskýnýndan doðan hasarlardan sorumlu deðildir.
Yapý denetim kuruluþlarýnýn yöneticileri,
ortaklarý, denetçi mimar ve mühendisleri ile proje müellifleri, laboratuar görevlileri ve yapý müteahhidi; bu Kanunun uygulanmasýndan dolayý ortaya çýkan yapý hasarýndan sorumludur. Yapý denetim kuruluþu denetim faaliyeti dýþýnda baþka ticarî faaliyette bulunamaz. Bu kuruluþun denetçi mimar ve mühendislerinin, denetim faaliyeti süresince baþkaca meslekî ve inþaat iþleri ile ilgili ticarî faaliyette bulunmalarý yasaktýr
Asgarî hizmet bedeli, yapý yaklaþýk maliyetinin % 3´üdür. Yapým süresi, iki yýlý aþan yapýlarda, bu oran, her altý ay için % 10 artýrýlýr, iki yýldan kýsa süren yapýlarda ise her altý ay için % 5 azaltýlýr.
Yapý denetimi hizmet bedeli, yapý yaklaþýk maliyeti ile hizmet bedellerine esas oranlarýn çarpýmý ile elde edilen bedeldir. Bu bedele proje ve yapý denetimi ile her türlü muayene ve deney ücreti dahildir
Yapý Denetimi Hizmet Bedeline Esas Oranlar Cetveli
Yapým Süresi Asgari Hizmet
Bedeli Oranlarý (% )
0-6 ay için 2.57
1 yýl "
2.71
1,5 yýl " 2.85 2 yýl " 3.00 2,5 yýl " 3.30 3 yýl " 3.63 3,5 yýl " 3.99 4 yýl " 4.39 4,5 yýl " 4.83 5 yýl " 5.31
Yapý denetimi hizmet sözleþmesinde belirtilen yapým süresi, herhangi bir sebeple uzadýðý takdirde, uzayan sürenin her altý ayý için yukarýda belirtilen hizmet oranlarýna göre ilave hizmet bedeli ödenir.
Güçlendirme, deðiþtirme, ilave kat vb. gibi yeniden yapý ruhsatý almayý gerektiren yapým iþlerinde yapý yaklaþýk maliyeti, proje müellifince hazýrlanan ve ilgili idarenin onayladýðý keþif bedelidir.
Yapý yaklaþýk maliyeti, denetim hizmeti verilen yýl fiyatlarý ile belirlenir. Bir sonraki yýla devreden iþlerin yapý denetim hizmet bedeli, ertesi yýlýn (uygulama yýlý) fiyatlarý ile deðerlendirilir.
Hizmet bedeli taksitleri aþaðýda açýklanmýþtýr. a) 1 inci taksit: Proje inceleme ve subasmana kadar olan kýsým için denetim hizmet bedelinin % 20 sidir.
b) 2 nci taksit: Taþýyýcý sistem bölümü için denetim hizmet bedelinin % 40 ýdýr.
c) 3 üncü taksit: Çatý, dolgu duvarlarý, kapý ve pencere kasalarý, tesisat alt yapýsý dahil yapýnýn sývaya kadar hazýr duruma getirilmiþ bölümü için denetim hizmet bedelinin % 20 sidir.
d) 4 üncü taksit: Mekanik ve elektrik tesisatý ile kalan yapý bölümü için denetim hizmet bedelinin % 20 sidir. Bu bedelin ödenmesinde ilgili idare tarafýndan inþaatýn tamamlandýðýna dair tutulan tutanak yeterli olacaktýr.
Yapý denetim kuruluþu, katma deðer vergisi hariç yaptýðý hizmetlerden dolayý yapý sahibinden baþka ad altýnda ayrýca hiçbir bedel talebinde bulunamaz.
Bu Kanun kapsamýnda denetlenerek inþa edilmiþ yapýlara ilgili idarelerce sertifika verilir.